Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος Αἰγίνης μᾶς ἀποτρέπει
ΤΟ ΔΗΛΗΤΗΡΙΟ ΤΟΥ ΜΗ
ΚΑΤ’ ΕΠΙΓΝΩΣΙΝ ΖΗΛΟΥ
Πρόσφατα, μέ ἀφορμή τίς διαμαρτυρίες χριστιανῶν γιά τήν
ἀπαράδεκτη θεατρική παράσταση «Corpus Christi», στήν ὁποία ὑβρίζεται χυδαῖα τό πρόσωπο
τοῦ Χριστοῦ μας καί τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων, δημιουργήθηκε ἕνας προβληματισμός γιά τό
ἄν πρέπει, καί το πῶς πρέπει, νά ἀντιδροῦν οἱ χριστιανοί ὅταν προσβάλλεται ἡ πίστη
τους.
Μεταξύ ἄλλων γεννᾶται καί τό ἐρώτημα: Ὁ ζῆλος πού ἐπιδεικνύουν
ὁρισμένοι διαμαρτυρόμενοι ἁρμόζει σέ χριστιανούς; Ὁ ζῆλος τους εἶναι ἀξιέπαινος,
καί ἄρα ἄξιος μιμήσεως; Ἤ εἶναι κατακριτέος καί ἄρα ἄξιος περιφρονήσεως;
Ἐμεῖς δέν θά κρίνουμε συγκεκριμένα πρόσωπα οὔτε θά περιοριστοῦμε
σέ συγκεκριμένα γεγονότα, ἀλλά θά ἐπιδιώξουμε νά συμβάλλουμε στόν γενικότερο προβληματισμό
περί τοῦ ἱεροῦ ζήλου, παραθέτοντας ἀποσπάσματα ἀπό τό βιβλίο τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Αἰγίνης «ΤΟ
ΓΝΩΘΙ ΣΑΥΤΟΝ»(Θά παραθέσουμε αὐτούσια τά νοήματα τοῦ Ἁγίου, μέ μιά μικρή
τροποποίηση μόνο στήν γλῶσσα).
Ὁ Ἅγιος Νεκτάριος, λοιπόν, στά κεφάλαια «Περί
ζήλου ἀγαθοῦ» καί «Περί τοῦ κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτοῦ»(Ἐκδόσ. Νεκτάριος Παναγόπουλος,
σελ. 235, 236) ἀναφέρει μεταξύ ἄλλων ὅτι ὁ ζῆλος εἶναι ἀγαθός ὅταν κατευθύνεται
πρός τήν ἐργασία τοῦ ἀγαθοῦ, καί εἶναι πονηρός ὅταν κινῆται πρός τά φαῦλα. Ὁ ζῆλος
ὁ ἀγαθός ἐπιζητεῖ τήν ἐπικράτηση τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ ἐπί τῆς γῆς, ἐπιζητεῖ τήν
τελειότητα τῆς ἀρετῆς, μιμεῖται τό καλό, ἐπιποθεῖ τό ἀγαθό καί εἶναι ἀπαλλαγμένος
ἀπό τόν φθόνο.
Ὁ κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτής εἶναι ἀφοσιωμένος στόν Θεό και
φυλάσσει τόν νόμο Του. Ἐργάζεται μέ θέρμη γιά τήν δόξα τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ, βαδίζει
μέ προθυμία τήν ὁδό τῆς ἀρετῆς, διακαίεται ἀπό τόν πόθο γιά τήν διάδοση τοῦ Θείου Λόγου, γιά τήν στερέωση
τῆς πίστεως, γιά τήν εὐόδωση τοῦ ἔργου τῆς Ἐκκλησίας. Ὁ κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτής πάντοτε
ἐργάζεται, πάντοτε κινεῖται, πάντοτε δρᾶ. Κοπιάζει, ἀλλά δεν ἐξαντλεῖται, δέν ἀπογοητεύεται,
δεν δυσθυμεῖ. Εἶναι πάντοτε ἀκμαῖος, ζωηρός, εὔθυμος καί θαρραλέος. Ὁ κατ’ ἐπίγνωσιν
ζηλωτής, ὁρμώμενος ἀπό τήν ἀγάπη του γιά τον Θεό καί τόν πλησίον, ἐργάζεται μέ αὐταπάρνηση,
καί δέν κάνει τίποτε πού θά μποροῦσε νά προκαλέσει θλίψη στόν ἀδελφό του. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτοῦ εἶναι ἡ θερμή ἀγάπη
πρός τον Θεό καί τόν πλησίον, ἡ πραότης, ἡ ἀνεξικακία
καί ἡ εὐγένεια στους τρόπους.
Ἄς δοῦμε, τώρα, τόν χαρακτήρα τοῦ μή κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτοῦ,
ὅπως μᾶς τόν περιγράφει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος στό σχετικό κεφάλαιο:
«Χαρακτήρ τοῦ μή
κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτοῦ».
Ὁ μή κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτής
βρίσκεται σέ πλάνη καί μέ τίς σκέψεις καί μέ τίς ἐνέργειές του, κι ἐνῶ ἐργάζεται
δῆθεν γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ παραβαίνει τόν νόμο τῆς πρός τόν πλησίον ἀγάπης. Αὐτά πού πράττει εἶναι ἀντίθετα μέ αὐτά πού ὁρίζει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ.
Ὁ μή κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτής γιά νά φέρει τό ἀγαθό, ὅπως αὐτός τό καταλαβαίνει, διαπράττει
τό κακό. Ἡ προσευχή του πρός τόν Θεό εἶναι νά ρίξει πῦρ ἐξ’ οὐρανοῦ, καί νά κατακαύσει ὅλους, ὅσοι δεν δέχονται
τίς δικές του πεποιθήσεις καί ἀρχές.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα τοῦ μή κατ’ ἐπίγνωσιν ζηλωτοῦ
εἶναι τό μῖσος πρός τούς ἑτεροθρήσκους καί ἑτεροδόξους, ὁ φθόνος και ὁ ἐπίμονος
θυμός,ἡ ἐμπαθής ἀντίσταση πρός τό ἀληθινό πνεῦμα τοῦ Θείου Νόμου, ἡ παράλογη ἐπιμονή
στήν ὑπεράσπιση τῶν δικῶν του φρονημάτων, ὁ παράφορος ζῆλος ὥστε ὅλοι οἱ ἄλλοι νά ὑποταχθοῦν,
ἡ φιλοδοξία, ἡ φιλονικία, ἡ ἔριδα καί τό φιλοτάραχον. Τελικά, ὁ μή κατ’ ἐπίγνωσιν
ζηλωτής εἶναι ἄνθρωπος ὀλέθριος.
Ὅλα αὐτά πού μᾶς διδάσκει ὁ Ἅγιος Νεκτάριος εἶναι βέβαιον
ὅτι ἀφοροῦν ὅλους μας, κληρικούς καί λαϊκούς. Ὅλοι κινδυνεύουμε να πλανηθοῦμε, ὄχι
μόνο διαμαρτυρόμενοι γιά κάποιο θέμα, ἀλλά ἀκόμη καί ὅταν ἐπιτελοῦμε τό πιό ἱερό ἔργο. Ἀκόμη καί τότε, ὑπάρχει
ὁ κίνδυνος το δηλητήριο τοῦ μή κατ’ ἐπίγνωσιν ζήλου νά μᾶς ὁδηγήσει στήν παράβαση
τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ. Ὀφείλουμε, λοιπόν, ὅλοι νά ἐξετάσουμε τούς ἑαυτούς μας, τίς
σκέψεις μας καί τίς πράξεις μας, καί μέ γνώμονα ὅλα ὅσα ὁ Ἅγιός μας μᾶς παραθέτει,
νά βγάλουμε τά κατά Θεόν συμπεράσματα, πού στή συνέχεια θά μᾶς βοηθήσουν νά διορθώσουμε τά κακῶς κείμενα.
Διότι, ἀδελφοί μου, ἀλλοίμονο ἄν οἱ πιστοί χριστιανοί δέν διαφέρουμε στη ζωή μας
καί στό ἦθος μας ἀπό τούς ἄλλους ἀνθρώπους, εἴτε ἀπίστους, εἴτε ἀλλοθρήσκους. Κατά τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ μας, ὅσοι
πιστεύουμε σ’ Αὐτόν, εἴμαστε, ἤ πρέπει να εἴμαστε, «το ἅλας τῆς γῆς». «Ἐάν δέ το
ἅλας μωρανθῆ, ἐν τίνι ἁλισθήσεται; Εἰς οὐδέν ἰσχύει ἔτι εἰ μή βληθῆναι ἔξω καί καταπατεῖσθαι ὑπό τῶν ἀνθρώπων» (Ματθ.4,13).
Μή γένοιτο!
π. Πασχάλης Γρίβας
