Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ

Ὅπως µᾶς διδάσκει ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΠΙΣΤΟΥΣ ΠΟΥ ΜΕΤΑΛΑΜΒΑΝΟΥΝ

Το Άγιο Ποτήριο που πιθανολογείται ότι το κράτησε
 ο  Ιησούς Χριστός στον Μυστικό Δείπνο του Υπερώου της Ιερουσαλήμ.

Ἡ κατ’ ἐξοχήν ἔννοια τῆς Εὐχαριστίας εἶναι ἡ μετοχή, ἡ μέθεξη τοῦ πιστοῦ στό Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, καί κατά συνεκδοχήν ἡ μετοχή στήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, πού ἐκλαμβάνεται ὡς εὐλογία μυστική πού λαμβάνει ὁ πιστός κατά τήν μετάληψη. Τά ἀποτελέσματα τῆς σωματικῆς καί πραγματικῆς παρουσίας τοῦ Χριστοῦ ὑπό τά δύο εὐχαριστιακά εἴδη ἀποτελοῦν ὑλική καί πνευματική τροφή γιά τόν πιστό. Ἡ ἔννοια τῆς Εὐχαριστίας ὡς τροφή ἕλκει τήν καταγωγή της ἀπό τό Εὐαγγέλιο τοῦ Ἰωάννου (6:53), ὅπου ὁ Χριστός καλεῖ τούς πιστούς νά φᾶνε τό Σῶμα καί νά πιοῦν τό Αἷμα Του, ὥστε νά ἔχουν ζωήν αἰώνιον.  Ἡ ἴδια ἀντίληψη ὑπάρχει σέ πολλούς ἐκκλησιαστικούς συγγραφεῖς πρίν καί μετά τόν Κύριλλο. Θά λέγαμε μάλιστα ὅτι ἀποτελεῖ κοινή πεποίθηση τῆς Ἐκκλησίας. Ἀρκετά συχνά θά βροῦμε ἀναφορές σέ πατερικά κείμενα νά περιγράφουν τήν Εὐχαριστία ὡς τροφή, ὡς βρῶσιν καί πόσιν πραγματική, οὐσιαστική, ἀλλά καί πνευματική.¹

Ἐπίσης, ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας περιγράφει τήν Εὐχαριστία ὡς “σπέρμα ζωοποιόν”² καί “σπέρμα ἀθανασίας”³ (τό τελευταῖο μᾶς παρα­πέμπει στόν Ἰγνάτιο Ἀντιοχείας πού κάνει χρήση τοῦ ὅρου “φάρμακον ἀθανασίας”. Ὁ πιστός γευόμενος τό Σῶμα καί Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ἔρχεται σέ ἄμεση κοινωνία καί μέθεξη μέ τόν ζῶντα Χριστό. Μέσω τῆς Εὐχαριστίας οἱ πιστοί καθίστανται “σύσσωμοι” μέ τόν Χριστό,⁴ ἀλλά καί κοινωνοί τῆς θείας φύσεως μέσω τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.⁵

 Ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἐπανέρχεται στό μοτίβο τῆς μετοχῆς/μεθέξεως τῶν πιστῶν, οἱ ὁποῖοι “διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐν ἡμῖν θεοπρεπῶς συνανακιρνᾶσθαι δή ὥσπερ τοῖς ἡμετέροις σώμασι διά τῆς ἁγίας αὐτοῦ σαρκός καί τοῦ τιμίου αἵματος”.⁶   Ἡ μέθεξη αὐτή, κατά τόν Ἅγιον Κύριλλον, νοεῖται ὄχι μόνον πνευματική, ἀλλά πρωτίστως “μέθεξις φυσική”.⁷

 Ἡ συμμετοχή στήν Εὐχαριστία, ἐκτός ἀπό μέθεξη, παρέχει στόν πιστό μία πιό οὐσιαστική καί ζωοποιό ἕνωση μέ τόν Χριστό, πού ὁ Κύριλλος τήν περιγράφει μέ τόν ὅρο “μετάληψις”. Ὅταν ὁ πιστός προσεγγίζει τήν Θεία καί οὐράνια Χάρη, ἀνεβαίνει πνευματικά καθώς προσέρχεται “εἰς Ἁγίαν Μετάληψιν τοῦ Χριστοῦ”.⁸ Ὁ πιστός δέν μεταλαμβάνει ἁπλῶς Σῶμα καί Αἷμα, ἀλλά διά τῆς μεταλήψεως τοῦ Σώματος καί Αἵματος ἀναμιγνύεται (“συνανακιρνάμενος”, “ἀναμιγνυμένος”) μέ τόν Ἴδιο τόν Χριστό, καί ἡ ἴδια ἡ θεϊκή ἐν Χριστῷ ζωή ἐμφυτεύεται (“ἐμφυτεύειν”) μέσα στόν πιστό.⁹

 Ἄλλους ὅρους πού χρησιμοποιεῖ ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας γιά νά ἐκφράσει αὐτήν τήν ἔννοια τῆς μεθέξεως καί τῆς ζωοποιοῦ ἑνώσεως τοῦ πιστοῦ μέ τόν Χριστό στήν Εὐχαριστία, εἶναι τό “ἐνοικεῖν” καί τό “κατοικεῖν”. Μέ τούς δύο τελευταίους ὅρους θέλει νά ἐκφράσει τήν βαθιά καί οὐσιαστική πνευματική ἀλλοίωση πού ὑφίσταται ὁ πιστός, ἀφοῦ, ὅταν μεταλαμβάνει, ὁ Χριστός ἔρχεται καί ἐνοικεῖ μέσα στόν πιστό σωματικῶς διά τῆς κοινωνίας τῆς Ἰδίας Αὐτοῦ Σαρκός.¹⁰ Ὁ Χριστός ἔρχεται νά κατοικήσει μέσα στόν πιστό ὡς Ζωή καί Ζωοποιός δύναμη.¹¹

 Ὁ Ἅγιος Κύριλλος ἐντοπίζει καί μίαν ἄλλην διάσταση τῆς Εὐχα­ριστίας ὡς ἐπίδραση πάνω στόν πιστό. Ἐφ’ ὅσον ἡ χριστιανική ζωή ἀπο­τε­λεῖ διαρκῆ ἀγῶνα ἐναντίον τοῦ πονηροῦ καί τοῦ θελήματος τῆς σαρκός, ὁ πιστός, συμμετέχοντας στό Εὐχαριστιακό Δεῖπνο τοῦ Κυρίου, καί τρεφόμενος ἀπό τήν εὐχαριστιακή τράπεζα, ἀποκαθίσταται ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, μεταλαμβάνει “εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν”, λαμβάνει συγχώρηση καί συμφιλίωση μέ τόν Θεό, θεραπεύει τά πάθη τῆς ψυχῆς καί ἐνισχύεται πνευματικά στόν ἀγῶνα του κατά τῶν ἐπιθυμιῶν τῆς σάρκας.

Μέσω τῆς “Ἁγίας Μεταλήψεως τοῦ Χριστοῦ”, ὁ πιστός ἐνδυναμώνεται ὥστε νά ὑπερνικήσει τίς παγίδες τοῦ διαβόλου, νά καταστεῖ “κοινωνός Θείας Φύσεως”, καί νά λάβει ζωή καί ἀφθαρσία.¹² Γράφει χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος: “ἔδει μαθεῖν ἡμᾶς, ὅτι τῆς τοῦ Λόγου δυνάμεως τήν ἐνέργειαν πεφόρηκεν ἡ ἁγία σάρξ, ἥν αὐτός ἐποιήσατο, θεοπρεπῆ τήν δύναμιν ἐμφυτεύσας αὐτῇ. Οὐκοῦν ἁπτέσθω καί ἡμῶν, μᾶλλον δέ ἡμεῖς αὐτοῦ διά τῆς μυστικῆς εὐλογίας, ἵνα καί ἡμᾶς ἐλευθερώσῃ ψυχικῶν ἀρρωστημάτων, καί τῆς τῶν δαιμονίων ἐφόδου καί πλεονεξίας”.¹³

Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Κύριλλο, ἡ Εὐχαριστία δέν ἐπιφέρει μόνον τήν ἕνωση τοῦ πιστοῦ μέ τόν Χριστό, ἀλλά ἑνώνει καί τούς πιστούς μεταξύ τους. Καί ἡ ἑνότητα αὐτή εἶναι πνευματική καί ἐκκλησιαστική. Προέρχεται ἀπό τήν συμμετοχή στό Μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας καί τήν μετάληψη ἐκ τοῦ Ἑνός Σώματος τοῦ Χριστοῦ. Γράφει πολύ χαρακτηριστικά ὁ Ἅγιος Κύριλλος: «Ἑνί γάρ σώματι, τῷ ἰδίῳ δηλαδή, τούς εἰς αὐτόν πιστεύοντας εὐλογῶν, διά τῆς μυστικῆς μεταλήψεως, ἑαυτῷ τε συσσώμους καί ἀλλήλοις ἀποτελεῖ. Τίς γάρ ἄν καί διέλοι καί τῆς εἰς ἀλλήλους φυσικῆς ἑνώσεως ἐξοικιεῖ τούς δι’ ἑνός τοῦ ἁγίου σώματος πρός ἑνότητα τήν εἰς Χριστόν ἀναδεσμουμένους; εἰ γάρ πάντες ἐκ τοῦ ἑνός ἄρτου μετέχομεν, ἕν οἱ πάντες ἀποτελούμεθα σῶμα. Μερίζεσθαι γάρ οὐκ ἐνδέχεται τόν Χριστόν. Διά τοῦτο καί σῶμα Χριστοῦ κεχρημάτικεν ἡ Ἐκκλησία, μέλη δέ καί ἡμεῖς ἀνά μέρος, κατά τήν τοῦ Παύλου σύνεσιν ( Ἐφεσίους 5:30). Ἑνί γάρ οἱ πάντες ἑνούμενοι τῷ Χριστῷ διά τοῦ ἁγίου σώματος, ἄτε δή τόν ἕνα λαβόντες καί ἀδιαίρετον ἐν ἰδίοις σώμασιν, αὐτῷ δή μᾶλλον ἧπερ οὖν ἑαυτοῖς τά ἴδια χρεωστοῦμεν μέλη. Ὅτι δέ τεταγμένον τοῦ Σωτῆρος εἰς κεφαλήν, σῶμα τό λοιπόν ἡ Ἐκκλησία καλεῖται, καθάπερ ἐκ μελῶν τῶν καθ’ ἕκαστον συνηρμοσμένον».¹⁴

 Μέ τήν ἔννοιαν αὐτήν, ὅσοι μετέχουν τοῦ εὐχαριστιακοῦ Σώματος τοῦ Κυρίου, γίνονται “σύσσωμοι” μέ τόν Χριστό, ἀλλά μετέχουν παράλληλα καί σέ μία “ἕνωση φυσική” μέ τόν Χριστό καί μεταξύ τους. Διαπιστώνουμε ἐδῶ μίαν ἄλλην διάσταση, ἐκκλησιαστική,  τῆς εὐχαριστιακῆς θεολογίας τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου. Ἡ Εὐχαριστία οἰκοδομεῖ τήν ἑνότητα τῆς Ἐκκλησίας, τήν ἑνότητα τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ.

Τήν εὐχαριστιακή ἑνότητα δέν οἰκοδομεῖ μόνον τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τό ὁποῖο ἐπίσης λαμβάνουμε ὡς μέλη τοῦ εὐχαριστιακοῦ Σώματος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. «Εἰ δέ σύσσωμοι πάντες ἀλλήλοις ἐσμέν ἐν Χριστῷ, καί οὐχί μόνον ἀλλήλοις, ἀλλά καί αὐτῷ δῆλον ὅτι τῷ ἐν ἡμῖν γινομένῳ διά τῆς ἰδίας σαρκός. Πῶς οὐκ ἤδη σαφῶς ἕν ἐσμέν οἱ πάντες καί ἐν ἀλλήλοις, καί ἐν Χριστῷ: Χριστός γάρ ἐστίν ὁ τῆς ἑνότητος σύνδεσμος, Θεός τε ὑπάρχων ἐν ταυτῷ καί ἄνθρωπος. Περί δέ γε τῆς ἑνώσεως τῆς ἐν Πνεύματι, τήν αὐτήν ὥσπερ τῶν θεωρημάτων διαθέοντες τρίβον, ἐροῦμεν δή πάλιν, ὅτι πάντες ἕν καί τό αὐτό δεξάμενοι Πνεῦμα, φημί δή τό Ἅγιον, συνανακιρνάμεθα τρόπον τινά καί ἀλλήλοις καί Θεῷ».¹⁵ Μέσῳ τῆς Εὐχαριστίας ὁ πιστός ἀπολαμβάνει αὐτήν τήν ἕνωση μετ’ ἀλλήλων, ἡ ὁποία ἕνωση ἔχει ὡς πρότυπό της τήν Τριαδολογική ἑνότητα τῶν Προσώπων τῆς Ἁγίας Τριάδος. Μέ αὐτήν τήν ἔννοιαν, ἡ Εὐχαριστία ἔχει, ἐκτός ἀπό τό σαφέστατο Χριστολογικό,  καί Τριαδολογικό ὑπόβαθρο.

Στήν συνέχεια, θά ἐξετάσουμε ἕναν ἄλλον προβληματισμό, ἀρκετά συχνόν ἀνάμεσα στούς πιστούς, γιά τό κατά πόσον καί ποιός εἶναι ἄξιος νά προσέρχεται στήν Εὐχαριστία. Ἄς ἐξετάσουμε πῶς τοποθετεῖται στό ζήτημα αὐτό ὁ Ἅγιος Κύριλλος. Ὅσοι ἔχουν ἀναγεννηθεῖ ὡς τέκνα Θεοῦ (μέσω τοῦ Βαπτίσματος) καί μετέχουν τῶν Μυστηρίων τοῦ Χριστοῦ, γράφει ὁ Ἅγιος Κύριλλος, θά λάβουν εὐλογία πνευματική. Ὅσοι ὅμως εἶναι δίψυχοι, ὀλιγόπιστοι, τότε ἡ Εὐχαριστία γι’ αὐτούς καθίσταται ὀργή καί κρίση. Γιά ἐκείνους ὅμως πού ἀληθινά ἀγαποῦν τόν Θεό, τά Ἅγια Μυστήρια καθίστανται πηγή εὐλογίας. Οἱ μετέχοντες στό Μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας ἀπελευθερώνονται ἀπό τήν ἀδυναμία τους καί τήν προδιάθεση γιά τό πονηρό. Κάθε θεοφιλής ψυχή πού μετέχει στήν Εὐχαριστία καί τά ἄλλα Μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας ἀπολαμβάνει πνευματική καρποφορία.¹⁶ Ὁ πιστός μέσω τῆς Εὐχαριστίας βοηθεῖται νά καταπολεμήσει τόν πονηρό, νά παύσει νά ἁμαρτάνει, νά νεκρωθεῖ ὡς πρός τίς σαρκικές ἐπιθυμίες καί νά ἐνδυναμωθεῖ πνευματικά.¹⁷ Προϋπόθεση ἀλλά καί ἀποτέλεσμα τῆς προσελεύσεως τοῦ πιστοῦ στήν Εὐχαριστία εἶναι ἡ ἐγκράτεια στά σαρκικά¹⁸ ἀλλά καί ἡ ἐμφανής παρουσία τῶν καρπῶν τοῦ Ἁγίου Πνεύματος (Γαλ. 5:22) στήν ζωή τοῦ πιστοῦ.

Γιά ὅσους πάλι αἰσθάνονται ἀνάξιοι νά Κοινωνήσουν ἐξ αἰτίας προσωπικῶν ἁμαρτιῶν, ὁ Ἅγιος Κύριλλος τούς προτρέπει σέ μία ἁγιότερη ζωή, καθ’ ὅσον ἡ Εὐχαριστία ἔχει τήν δύναμη τήν καθαγιαστική καί νά ἀπονεκρώνει τά πάθη τῆς σάρκας καί τίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες. «Ἀλλ’ εἰπέρ ἐσμέν τῆς αἰωνίου ζωῆς ἐρασταί, εἰ τόν τῆς ἀθανασίας χορηγόν ἐν ἑαυτοῖς ἔχειν εὐχόμεθα, μή κατά τινας τῶν ἀμελεστέρων τό εὐλογεῖσθαι παραιτώμεθα, μηδέ παγίδα καί βρόχον ἡμῖν ἐξαρτυ-
έτω τήν ἐπιζήμιαν εὐλαβείαν ὁ βαθύς εἰς πανουργίαν διάβολος. Ναί γάρ γέγραπται, φησίν, «ὁ ἐσθίων ἐκ τοῦ ἄρτου, καί πίνων ἐκ τοῦ ποτηρίου ἀναξίως κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει, καί πίνει» (Α΄ Κορ. 11:29). Δοκιμάσας δέ τά κατ’ ἑμαυτόν, οὐκ ἄξιον ὄντα βλέπω. Πότε τοίνυν ἄξιος ἔσῃ, καί παρ’ ἡμῶν ὁ τοῦτο λέγων ἀκούσεται. Πότε σαὐτόν παραστήσεις τῷ Χριστῷ; εἰ γάρ μέλλεις ἀεί καταπτοεῖσθαι τοῖς ὀλισθήμασιν, ὀλισθαίνων δέ οὐκ ἄν πότε παύσῃ… ἀμέτοχος εὐρεθήση παντελῶς τοῦ ἀϊδίως σώζοντος ἁγιασμοῦ. Οὐκοῦν λογιῇ μέν εὐσεβέστερον σύννομον ἐπιτηδεύειν βίον, μεταλήψῃ δέ οὕτω τῆς εὐλογίας, οὐ θανάτου μόνον, ἀλλά καί τῶν ἐν ἡμῖν νοσημάτων ἀποκρουστικήν εἶναι πιστεύσας. Κατακοιμίζει γάρ ἐν ἡμῖν γεγονώς ὁ Χριστός τόν ἐν τοῖς μέλεσι τῆς σαρκός ἀγριαίνοντα νόμον, καί ἀναζωπυρεῖ  μέν τήν εἰς Θεόν εὐλάβειαν, ἀπονεκρεῖ τά πάθη, μή λογιζόμενος ἡμῖν τά ἐν οἷς ἐσμέν παραπτώματα, θεραπεύων δέ μᾶλλον ὡς νενοσηκότας. Καταδεσμοῖ γάρ τόν συντετριμμένον, ἐγείρει τό πεπτωκώς, ὡς ποιμήν ἀγαθός, καί τήν ψυχήν ἑαυτοῦ τεθεικώς ὑπέρ τῶν προβάτων».¹⁹ Γιά νά καταστεῖ δυνατή αὐτή ἡ πνευματική ἀλλοίωση στήν ζωή τοῦ πιστοῦ, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ συχνή προσέλευση στήν Εὐχαριστία. Ὅποιος τήν ἀμελεῖ, στερεῖται τόν καθαγιασμό καί τήν μυστική εὐλογία πού χαρίζει ὁ Χριστός στούς μεταλαμβάνοντας πιστούς.²⁰

Ἀφοῦ ἀνέλυσε προηγουμένως τά πνευματικά ὠφέλη γιά τόν πιστό ἀπό τήν συμμετοχή του στό Μυστήριο τῆς Εὐχαριστίας, ὁ Ἅγιος Κύριλλος καταλήγει στήν διαπιστωτική φράση ὅτι ἡ Εὐχαριστία ἀποτελεῖ “ἐφόδιον ζωῆς”.²¹ Ἡ Εὐχαριστία ἀποτελεῖ γιά τόν πιστό τήν πνευματική ἐκείνην τροφή πού τόν ἐνδυναμώνει στήν χριστιανική του πορεία ζωῆς. Σέ μίαν ἄλλην περίπτωση χρησιμοποιεῖ τήν φράση “ἐφόδιον ἀθανασίας”.²² Σέ ἀντίθεση μέ τό μάννα πού ἔθρεψε τούς Ἰσραηλῖτες στήν πορεία τους στήν ἔρημο, ὁ Ἄρτος τῆς Εὐχαριστίας εἶναι ἀληθῶς τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ὁ οὐράνιος Ἄρτος πού δύναται νά ἐξασφαλίσει στούς πιστούς τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τά δεσμά τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, καί νά παράσχει ζωήν αἰώνι-
ον.²³

Ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας ἐπιμένει σέ αὐτό τό θεολογικό μοτίβο τῆς Εὐχα­ριστίας ὡς τροφῆς καί ἐφοδίου ζωῆς καί ἀθανασίας. Ἀρκετά συχνά ἀναφέρει ὅτι ἡ Εὐχαριστία χαρίζει στόν πιστό ζωή καί ἀφθαρσία. Ἀναφέρει πολύ χαρακτηριστικά ὅτι, ὅταν οἱ πιστοί προσέρχονται στήν Ἁγία Τράπεζα τήν ἡτοιμασμένη γιά μᾶς, σέ αὐτήν τήν [εὐχαριστιακή] Τράπεζα ὅπου εἶναι ἐν Χριστῷ καί χαρακτηρίζεται ὡς “τράπεζα μυστική”, ἀπό τήν ὁποίαν ἐσθίομεν τόν οὐράνιον ἄρτον πού εἶναι ζωοποιός, τότε, ὁ θάνατος, ὁ πρό αἰώνων φρικτός καί παντοδύναμος, καταργεῖται. Οἱ πιστοί μεταλαμβάνουν καί καθαγιάζονται, καθώς λαμβάνουν ἐντός ἑαυτῶν τόν Χριστό πού ἐνοικεῖ στόν πιστό μέσα ἀπό τήν Εὐχαριστία καί παρέχει ζωή καί ζωοποίηση.²⁴ Ἡ Εὐχαριστία εἶναι “σπέρμα ἀθανασίας” πού γεννᾶ ζωή στόν πιστό καί καταργεῖ τήν φθορά τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως.²⁵  Ἡ Εὐχαριστία ἔχει τήν δύναμη νά ἐξελαύνει τόν θάνατο καί νά ἀπομακρύνει τήν φθορά.²⁶ Ὑπάρχει ἕνα ἐκτενές ἀπόσπασμα τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου εἰς τό Κατά Ἰωάννην Ὑπόμνημα, (στό ὁποῖο παραπέμπουμε), ὅπου πραγματεύεται ἀκριβῶς αὐτό τό ζήτημα, πῶς δηλαδή, ἡ Εὐχαριστία μεταμορφώνει (“μεταποιεῖ”) σέ ἀθανασία ὅσους μεταλαμβάνουν τοῦ ζωοποιοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ.²⁷ Πρόκειται ἀκριβῶς γιά τήν ἐκπλήρωση τοῦ λόγου τοῦ Χριστοῦ στό Ἰω. 10:10-11, ὅπου ὁ Χριστός, ὡς Καλός Ποιμήν, θυσιάζει τήν ζωή Του, ὑπέρ τῶν προβάτων, ὥστε τό ποίμνιο τῶν πιστῶν νά ἔχει ζωή ἄφθονη. Καί αὐτό καθίσταται δυνατόν διά τῆς θυσίας τοῦ Χριστοῦ πού ἀποτελεῖ τόν πυρῆνα τοῦ Μυστηρίου τῆς Εὐχαριστίας.

 Διερευνῶντας τήν θεολογία τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας γιά τήν Εὐχαριστία, κατέστη φανερόν ὅτι ὁ Ἅγιος Κύριλλος παραμένει παραδοσιακός θεολόγος, προσηλωμένος στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας καί στίς διδασκαλίες τῶν ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων καί τῶν προγενε­στέρων αὐτοῦ Ἁγίων Πατέρων, ὅπως εἴχαμε τήν δυνατότητα νά τίς προσεγγίσουμε στό Α΄ Μέρος τῆς παρούσης ἐργασίας, καί  μέ  τίς ὁποῖες βρίσκεται σέ συμφωνία (consensus Patrum). Ὁ Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, «ἑπόμενος τοῖς Ἁγίοις Πατράσι», ἀξιοποιεῖ τήν κοινή θεολογική ἀντίληψη τῆς ἑνωμένης Ἐκκλησίας τῶν πρώτων αἰώνων περί τῆς Εὐχαριστίας, καί, ἐμποτισμένος ἀπό τό κλῖμα τῆς Ἀλεξανδρινῆς Σχολῆς, ἐπηρεασμένος ἰδίως ἀπό τόν Μεγάλο Ἀθανάσιο, οἰκοδομεῖ τήν δική του θεολογική καί ἑρμηνευτική προσέγγιση ἐπί τοῦ Χριστολογικοῦ δόγματος, τοῦ ὁποίου τήν ὀρθοδοξία ἐπικύρωσε ἡ Γ΄ Οἰκουμενική Σύνοδος καταδικάζοντας τίς αἱρετικές κακοδοξίες τοῦ Νεστορίου καί ἀναδεικνύοντας τόν Ἅγιον Κύριλλον Πατέρα τῆς Ἐκκλησίας καί Οἰκουμενικόν Διδάσκαλον. Ἡ σημασία τῆς Κυρίλλειας θεολογίας γιά τήν χριστιανική πίστη ἀποδεικνύεται ἀπό τό γεγονός ὅτι ἕως σήμερον, τά θεολογικά καί ἑρμηνευτικά ἔργα τοῦ Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας ἐκτιμῶνται ἰδιατέρως καί μελετῶνται μέ πολύ ἐνδιαφέρον ἀπό ὀρθοδόξους καί ἑτεροδόξους, πού ἀναγνωρίζουν τήν ἀξία καί τήν προσφορά του στό Δόγμα τῆς Ἐκκλησίας καί τήν ὑπεράσπιση τῆς Ὀρθοδοξίας καί τῆς Ἀληθείας.

Ἀρχιμ. Κύριλλος Κεφαλόπουλος

Ἐφημέριος Ἱ.Ν. Ἁγίου Μάρκου Εὐγενικοῦ Κάτω Πατησίων

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 125

Ἰανουάριος 2013

Ὑποσημειώσεις:

  1. Περισσότερα ἐπί τοῦ θέματος στήν ὁλοκληρωμένη ἐργασία μας, πού θά ἐκδοθῆ συνολικά σέ ἑνιαῖο τόμο, ἀλλά καί στό Dictionnairede Theologie Catholique (DTC), eds. A. Vacant, E. Mangenot, E. Amann, Paris 1913, pp.1137-1145.

  2. Εἰς Λουκᾶν 22:19 (PG 72, 912 A). Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 581C).

  3. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 584 C).

  4. Εἰς  Ἰωάννην 11, (PG 74, 560 B).

  5. Γλαφυρά εἰς τήν Γένεσιν, 1 (PG 69, 29 B-C).

  6. Εἰς Ματθαῖον 26:27, PG 72, 452 D.

  7. Εἰς  Ἰωάννην 10, (PG 74, 341 C-D).

  8. Εἰς  Ἰωάννην 3, (PG 73, 521 C).

  9. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 584 B-C).

10. Εἰς Ἰωάννην 10, (PG 74, 341 B-C).

11. Εἰς Α΄ Κορινθίους 6:15, (PG 74, 809 C-D).

12. Εἰς Ἰωάννην 3, (PG 73, 521 C).

13. Εἰς Λουκᾶν 4:38, (PG 72, 552 B-C).

14. Εἰς Ἰωάννην 11, (PG 74, 560 B-C).

15. Εἰς Ἰωάννην 11, (PG 74, 560 D- 561 A΄).

16. Περί τῆς ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως καί λατρείας, (PG 68, 416 D-417 A).

17. ὁ.π., (PG 68, 793 C).

18. Εἰς Ἰωάννην 3, (PG 73, 521 C).

19. Εἰς Ἰωάννην 4 (Ἰω. 6:56), PG 73, 584 D- 585 A΄.

20. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 577 A-B).

21. Περί τῆς ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως καί λατρείας 7, (PG 68, 501 B).

22. PG 77, 1016 D.

23. Εἰς Ψαλμόν 22:5 (PG 69, 841 C). 

24. Περί τῆς ἐν Πνεύματι καί ἀληθείᾳ προσκυνήσεως καί λατρείας 3, (PG 68, 289 B-C).

25. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 582 A).

26. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 565 D).

27. Εἰς Ἰωάννην 4, (PG 73, 577 D- 580 A΄).